کتاب “تابستانی با ماکیاولی”اجتماعی

معرفی مفصل کتاب تابستانی ماکیاولی

هر بار که طوفانی در تاریخ وزیدن می‌گیرد، ماکیاولی را فرا می‌خوانند، چرا که او کسی است که در هوای طوفانی فلسفه‌ورزی می‌کند. پاتریک بوشرون در کتاب تابستانی با ماکیاولی با شور و حرارت و دانشی دلنشین، ما را با این بیدارگر بی‌همتا آشنا می‌کند، او که همچون خورشید تابستان در سرزمین توسکانی، بصیر و آتشین است. و از ماکیاولی می‌خوانیم که با آینده سخن می‌گوید.
آثار ماکیاولی از زمان مرگش در ۱۵۲۷، پیوسته خوانده شده‌اند و همواره راهی بوده‌اند برای گریز از رخوت. اما جز واژه‌ای که دشمنانش برای توصیفِ این اضطراب جمعی، این بیماریِ سیاسی، یعنی ماکیاولیسم، ابداع کرده‌اند، از این مرد چه می‌دانیم؟

ماکیاولی در جمهوری فلورانس که تحت سیطرۀ شاهزادگان و اشراف بود و در دوران رنسانس و حکومت ساوونارولا، به دنیا آمد و از همان اوان کودکی شیفتۀ سیاست شد. او نخستین دبیر دومین نهاد صدراعظمی در فلورانس، مورخ، نمایش‌نامه‌نویس، شاعر، فیلسوف، سیاستمداری آگاه به زمان، و ستایشگر نقاشان، مهندسان، پزشکان، و جغرافی‌دانان بود. ماکیاولی در عین حال، آشوبگری قهار و بیش از هر چیز، ناظری تیزبین بود. او در اروپا بسیار سفر کرد، روابط قدرت میان انسانها را موشکافی کرد، و زوایای پنهان قدرت را بررسی کرد. ماکیاولی از دیدن اینکه در فرانسه، لویی دوازدهم با مشت آهنین بر مردم حکومت می‌کند و مردم نیز او را بیش از پیش دوست دارند، شگفت‌زده شد. او رفته‌رفته، قلمش را تیزبین‌تر کرد. از نظر او، هر چیزی مفید است، به شرط آنکه بتوان با آن، هنر بیان حقایق را به‌کار گرفت: عشق ارجح است، ولی گاه، چاره‌ای جز توسل به زور نیست.

خوش اقبالی ماکیاولی در این بود که همواره از سیاست‌مدارانی که در زندگی‌اش با آنها برخورد داشت، ناامید می‌شد. به همین دلیل بود که ناگزیر شد شهریار خود را بر روی کاغذ بیافریند.

اگرچه در شهریار می‌کوشد سیاست را از اخلاقیات معمول جدا کند، ولی هنوز این پرسش باقی است که ماکیاولی برای چه کسی می‌نوشت؟ برای شهریاران یا برای کسانی که در برابر آنها مقاومت می‌کردند؟ و هنر حکومت چیست؟ آیا به چنگ آوردن قدرت است یا حفظ آن؟ مردم چه جایگاهی دارند؟ آیا خودشان می‌توانند بر خودشان حکومت کنند؟ آیا تصور می‌کنید قانون خوب را قانونگذاران درستکار وضع می‌کنند؟ آیا هدف وسیله را توجیه می‌کند؟ ماکیاولی نه‌تنها پندهای دلسردکننده به قدرتمندان می‌دهد، بلکه ژرف و عمیق به اندیشۀ حاکمیت مردمی می‌پردازد، چراکه «مردم ستمگر خود را می‌شناسند.»

کتاب تابستانی با ماکیاولی در اصل مجموعه‌ای از برنامه‌های رادیویی بود که در تابستان 2016 از رادیو فرانسه پخش شد.

معرفی مختصر کتاب تابستانی باماکیاولی

ماکیاولی استاد بیدار کردن مردم از خواب غفلت است. به همین دلیل است که او در طول تاریخ، همواره همپای روزهای بد بوده است. ماکیاولی مانند تک‌تیراندازی است که همیشه می داند چگونه خود را به خط مقدم برساند و ما را وا دارد که او را نه در زمان حال، بلکه در آینده بخوانیم.

در اصل، مسئله خیلی هم عادی است: همیشه در طول تاریخ، علاقه به ماکیاولی در لحظاتی دوباره زنده می‌شود که طوفان در راه است، زیرا او کسی است که می‌داند چگونه در هوای طوفانی فلسفه‌ورزی کند. اگر امروز او را دوباره می‌خوانیم، به این دلیل است که همه نگران طوفان‌ایم. او باز گشته است: بیدار شوید!